Nghề 'săn' trái ké và các chiêu làm mật ong giả
Để có một tổ trái ké (nơi chứa mật), thợ săn phải
thật tinh mắt, có tầm nhìn xa cả trăm mét và dày công lùng sục, tìm chỗ
ong lấy mật, hút nước, đón hướng ong bay. Thời gian gần đây trên địa bàn
Phú Yên bỗng dưng ong ruồi xuất hiện nhiều ở các cánh rừng trồng gần
khu dân cư. Khác với trước kia, để có được một tổ ong ruồi vắt lấy mật,
cánh thợ chuyên nghiệp phải lùng sục "đỏ mắt" ở các cánh rừng xa mới tìm
được.
Chuẩn bị cắt túi mật khỏi tổ ong. Ảnh: Thiên Lộc |
Đi trên quốc lộ 1A ngang qua đèo Quán Cau (xã An Hiệp, Tuy
An, Phú Yên) du khách rất dễ bắt gặp các tổ ong ruồi tươm mật được nhiều
người treo bán lủng lẳng trên giá ven đường với đủ loại kích cỡ. Tổ nhỏ
đường kính cỡ gang tay người lớn, giá bán chỉ 80 đến 100 nghìn đồng.
Còn tổ lớn đường kính đến 2-3 gang tay được bán với giá từ 200 đến 300
nghìn. Có người bán ắt có người mua, chủ yếu là tài xế lái xe đường dài
biển số Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM... “Năm nay ong ruồi xuất hiện nhiều ở
khu rừng quanh khu vực gò đồi đèo Quán Cau. Có người mỗi ngày tìm được
2-3 tổ, dùng không hết nên đem bán”, ông Trần, một người dân ở lưng
chừng đèo Quán Cau cho hay. Theo cánh thợ săn mật ong chuyên nghiệp,
trước đây rất hiếm gặp ong rừng đóng tổ ở các cánh rừng gần khu dân cư.
Để có được một tổ mật, thợ săn phải dày công lùng sục, tìm chỗ ong lấy
mật, hút nước, đón hướng ong bay. “Người săn ong phải thật tinh mắt và
có tầm nhìn xa cả trăm mét. Khi đến chỗ ong lấy mật, hút nước thợ săn
phải chọn đúng buổi sáng hoặc buổi chiều khi mặt trời vừa chen chân núi,
mắt nheo lại theo dõi đường ong bay”, ông Mai Xuân Long, người chuyên
đi lấy tổ ong rừng ở xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) cho hay. Theo ông
Long, nếu thấy con nào hút mật, hút nước no bụng, lúc cất cánh bay lên
cao dựng đứng rồi cắt ngang, lao thẳng về một hướng thì tổ ong ở gần đó.
Còn con nào bay rà rà sát mặt đất rồi từ từ cất lên cao theo đường xiên
thì tổ ong đóng ở xa. Ngoài ra, xác định hướng và vị trí tổ ong gần xa
còn phải biết đặc thù của từng loài ong làm tổ ở cụm rừng nào. “Ong ruồi
thường làm tổ ở những cụm rừng thấp. Nếu thấy cụm rừng trước mặt hướng
ong bay đều là rừng rậm thì tổ ong đó nằm ở trên đỉnh núi. Tuy nhiên có
khi cả năm tìm không gặp một tổ ong ruồi. Có người đặt hàng hỏi mua mật
ong ruồi giá cao về làm thuốc nhỏ mắt cũng khó có. Cánh thợ săn chủ yếu
tìm thấy ong thế, ong lỗ…”, ông Long nói. Thế nhưng thời gian gần đây,
ong ruồi bỗng dưng xuất hiện nhiều ở những cánh rừng gần với khu vực dân
cư. Không chỉ tại khu vực đèo Quán Cau, mà tại các cánh rừng trồng ở
huyện Đồng Xuân (địa phương giáp với 2 tỉnh Gia Lai và Bình Định), ong
ruồi cũng xuất hiện nhiều đến bất ngờ. Ông Nguyễn Ngọc Tân (xã Xuân
Quang 3) cho biết, mới đây khi chăn bò ở khu vực Lỗ Da gần nhà, rảo
trong đám rừng bạch đàn ông bắt được 3 tổ ong ruồi. Mỗi tổ trái ké (nơi
chứa mật) bằng bắp chân người lớn, lấy cả lít mật. “Mấy chục năm qua
chưa năm nào ong ruồi xuất hiện nhiều ở khu vực rừng trồng gần nhà như
vậy. Trước đây muốn bắt ong ruồi phải lần lên trên núi cao, hiếm lắm mới
gặp. Điều này cho thấy các khu rừng già, rừng trên Tây Nguyên bị chặt
hạ đến mức không còn chỗ cư ngụ nên ong tìm về xuôi, đến các khu rừng
bạch đàn mới trồng hoa đang nở rộ để đóng tổ”, ông Tân nhận định. Ong
ruồi xuất hiện nhiều ở Đồng Xuân nên gần đây người ở Tuy An, Sông Cầu…
đổ xô lên các cánh rừng ở đây tìm tổ. Trung bình mỗi mùa ong họ “thu
hoạch” hàng trăm tổ, lớn nhỏ đủ cỡ. “Năm ngoái tại cánh rừng Lỗ Chảo (La
Hai, Đồng Xuân), nhóm tôi bắt được gần 50 tổ ong ruồi. Năm nay đi bắt
các khu rừng lân cận cũng trúng to”, anh Trần Ngọc Tiến (xã Xuân Thọ 1,
TX Sông Cầu), một người chuyên săn tổ ong rừng cho hay. Theo anh Tiến,
bắt tổ ong ruồi rất dễ. Chỉ cần dùng cái rựa bén chặt cành cây có tổ ong
rồi cầm chạy đi chỗ khác vắt lấy mật. Nếu có con ong nào bay theo thì
dùng chà lá mà đập. “Ong ruồi có chích một vài mũi cũng không ăn nhằm gì
vì nọc của nó… hiền khô hà”, anh Tiến cười tươi nói.
Nhiều người đi đường bị hấp dẫn bởi những tổ ong rừng tươm mật. Ảnh: Chí Phan. |
Theo kinh nghiệm của nhiều người trong nghề săn tổ ong, có một cách đơn
giản để thử là nhỏ giọt mật vào ly nước lạnh. Nếu là mật ong nguyên chất
sẽ không tan, còn mật pha đường thì hòa tan trong nước.
Chí Phan
No Comment to " Nghề 'săn' trái ké và các chiêu làm mật ong giả "